Bütçemi Planlıyorum 5. Sınıf Sosyal Bilgiler

5. Sınıf 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Konuları Konu Anlatımı

11.08.2024

İhtiyaçlar ve İstekler: Bilinçli Tüketim Rehberi

1. Temel Kavramlar

Kavram	Tanım	Örnekler
İhtiyaç	Yaşamı sürdürmek için zorunlu olanlar.	Yemek, su, barınma, sağlık, eğitim
İstek	Hayatı kolaylaştıran veya mutluluk veren ancak zorunlu olmayanlar.	Sinema, lüks ayakkabı, tatil
Bütçe	Gelir ve giderlerin planlanması.	Aylık harcama listesi, tasarruf hesapları

2. İhtiyaç-İstek Ayrımı Nasıl Yapılır?

10 Saniye Kuralı:

“Bu ürün olmadan yaşayabilir miyim?”

❌ Ekmek → İhtiyaç
✅ Çikolata → İstek

“Bütçemde yer var mı?”

Önce kira, fatura gibi zorunlu harcamaları karşıla.

“Daha ucuza alternatifi var mı?”

Market alışverişinde indirimli ürünleri tercih et.

“Elimde benzeri var mı?”

3. siyah çantan varsa yenisini alma!

“Ne sıklıkla kullanacağım?”

1 kez giyilecek kıyafet yerine kiralayabilirsin.

3. Bilinçli Tüketici Olmanın 5 Altın Kuralı

Öncelikleri Belirle:

İhtiyaçları listeleyip ödeme sırasına koy.
Örnek: Önce okul kırtasiye malzemeleri, sonra sinema bileti.

Tasarruf Yap:

Su/elektrik israfını önle, kumbara kullan.
İpucu: Musluğu kapalı tutarak ayda 5 ton su kurtarabilirsin!

Aile Bütçesi Oluştur:

Gelirin %50’sini ihtiyaçlara, %30’unu isteklere, %20’sini birikime ayır.

Alışveriş Listesi Yap:

Plansız alışveriş israfa yol açar. Market öncesi liste hazırla.

İkinci El ve Geri Dönüşümü Destekle:

Kitaplarını takasla, kıyafetleri bağışla.

4. Pratik Örneklerle Karşılaştırma

Durum	İhtiyaç mı?	İstek mi?	Doğru Davranış
Okul çantası yırtıldı	✅ Evet	❌ Hayır	Yeni çanta al.
Son model telefon	❌ Hayır	✅ Evet	Bütçe uygunsa al, değilse bekle.
Diş ağrısı	✅ Evet	❌ Hayır	Hemen dişçiye git.
Kafeinde kahve içmek	❌ Hayır	✅ Evet	Evde yaparak tasarruf et.

5. Çocuklar İçin Özel Tüyolar

Harçlığını Yönet:

Haftalık harçlığının bir kısmını kumbara at.

Oyuncağını Paylaş:

Arkadaşınla oyuncak değiş tokuşu yap.

Kendin Yap:

Annenle kek yapmak, dışarıdan almaktan ucuz ve eğlenceli!

Hatırlatma: İsteklerini ertelemek, gelecekte daha büyük hedeflerine ulaşmanı sağlar. ✨

Ödev Fikri: Ailenle birlikte bir aylık “İhtiyaç-İstek Grafiği” hazırla. Harcamalarınızı renkli sticker’larla işaretleyin!

1. Bütçe Nedir? Neden Önemlidir?

Tanım: Gelir ve giderlerin planlanarak denge oluşturulmasıdır.
Önemi:
- Beklenmedik harcamalara hazırlıklı olmayı sağlar.
- Aile içi karar alma sürecini kolaylaştırır.
- Finansal okuryazarlık becerisi kazandırır.

Formül:

GELİRLER - GİDERLER = TASARRUF (Artı değer)

Not: Gelirler > Giderler olmalıdır!

2. Adım Adım Bütçe Hazırlama

Örnek Aile Bütçesi:

GELİRLER	Tutar (TL)	GİDERLER	Tutar (TL)
Anne maaşı	1.880	Kira	950
Baba maaşı	2.480	Eğitim	300
Toplam Gelir	4.160	Market	650
		Faturalar (su, elektrik)	350
		Ulaşım	250
		Giyim	250
		Diğer	150
		Toplam Gider	2.900
		Tasarruf	1.260

5 Adımda Bütçe:

Gelirleri listeleyin (maaş, ek iş, kira geliri vb.).
Sabit giderleri yazın (kira, fatura, okul ücreti).
Değişken giderleri ekleyin (yiyecek, giyim, eğlence).
Gelir – Gider = Tasarruf hesabı yapın.
Tasarrufun bir kısmını acil durum fonuna ayırın.

3. Tasarruf Yöntemleri

A. Evde Enerji Tasarrufu:

💡 Ampul: LED lamba kullanın (yılda ₺200 tasarruf).
🚿 Su: Diş fırçalarken musluğu kapatın (ayda 5 ton su kurtarın).
🧊 Buzdolabı: Yemekleri soğutup koyun.
🧺 Çamaşır: Düşük sıcaklıkta yıkayın.

B. Alışverişte Tasarruf:

📝 Liste yapın: Plansız alışverişten kaçının.
🏷️ İndirimleri takip edin: Aynı ürünü ucuza alın.
♻ İkinci el: Kitaplar, oyuncaklar için takas yapın.

C. Ulaşım:

🚌 Toplu taşıma kullanın.
🚲 Bisikletle gitmek hem sağlıklı hem tasarruflu!

4. Tasarrufun Faydaları

Bireysel:
- Acil durumlar için birikim yaparsınız.
- Hedeflerinize (ev, araba, tatil) daha çabuk ulaşırsınız.
Ülke Ekonomisi:
- Enerji ithalatı azalır.
- Doğal kaynaklar korunur.
Çevre:
- Karbon salınımı düşer, küresel ısınma yavaşlar.