🔍 Tanımlama Nedir?

Tanımlama, bir kavramın, varlığın ya da durumun ne olduğunu açık, kısa ve net bir şekilde anlatmaktır. Tanımlama sayesinde okuyucu, anlatılan şeyin anlamını öğrenir, kafasındaki soru işaretleri ortadan kalkar. Tanımlama genellikle “nedir?” sorusuna cevap verir.

---

🧠 Tanımlama Cümlelerinin Özellikleri

• Açıklayıcı ve öğreticidir.
• “Nedir?” sorusuna cevap verir.
• Bilgi verirken kısa ve öz olur.
• Genellikle isim cümlesidir (yüklemde “-dır, -dir, -tır” gibi ekler bulunur).
• Bilimsel yazılarda, ders kitaplarında ve açıklayıcı metinlerde sıkça kullanılır.

---

📝 Tanımlama Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Tanım yapılan kelime çok açık ve sade bir şekilde anlatılmalıdır.
• Tanımın içinde o kelimenin kendisi kullanılmamalıdır.
  (Yanlış: Kitap, bir kitaptır.)
• Gereksiz ayrıntıya girilmemelidir.

---

📘 Tanımlama Cümlelerine Bol Örnek

• 📍 Örnek 1:
  Güneş, dünyamızı aydınlatan ve ısıtan yıldızdır.
  ➤ “Güneş nedir?” sorusuna cevap veriyor.
• 📍 Örnek 2:
  Dürüstlük, her zaman doğruyu söyleme ve yalan söylemekten kaçınma davranışıdır.
• 📍 Örnek 3:
  Kalem, yazı yazmak için kullanılan bir araçtır.
• 📍 Örnek 4:
  Bilgisayar, bilgileri işleyip saklayabilen elektronik bir cihazdır.
• 📍 Örnek 5:
  Kütüphane, kitapların toplandığı ve insanların okuma yapabildiği yerdir.
• 📍 Örnek 6:
  Empati, kendimizi başkasının yerine koyup onun duygularını anlamaya çalışmaktır.
• 📍 Örnek 7:
  Sözlük, kelimelerin anlamlarını açıklayan kitaplara verilen isimdir.
• 📍 Örnek 8:
  Barış, insanlar arasında anlaşmazlık ve savaş olmaması durumudur.

❌ Tanımlama Olmayan İfadeler:
➡ “Gözlük çok kullanışlıdır.” (Öznel yargı)
➡ “Dünya çok güzel bir yerdir.” (Kişisel görüş)

---

🧩 Akılda Kalıcı Pratik Bilgiler

• “Bu nedir?” diye soruyorsan tanım arıyorsun.
• “-dır, -dir” varsa dikkat! Tanımlama olabilir.
• Tanımlama = Açıklama + Öğretme.
• Kısa, net ve açıklayıcı cümleler tanım cümleleridir.

---

✅ Çözümlü Örnek Test Soruları

1.Ağaç, gövdesi olan ve toprağa kök salmış bitki türüdür.
Bu cümlede düşünceyi geliştirme yolu nedir?
A) Karşılaştırma
B) Örneklendirme
C) Tanımlama
D) Sayısal veri
Cevap: C
Çözüm: “Ağaç nedir?” sorusuna net ve öğretici bir cevap verilmiştir.

---

2.Baraj, suyun biriktirilip kontrol altına alındığı yapılardır.
Bu cümlede aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı verilmiştir?
A) Ne işe yarar?
B) Nerede kurulur?
C) Nasıl çalışır?
D) Nedir?
Cevap: D
Çözüm: Cümle “Baraj nedir?” sorusuna doğrudan cevap verir.

---

3.Aşağıdaki cümlelerden hangisi tanımlama cümlesidir?
A) Öğrenciler teneffüse çıktılar.
B) Kalem kutusu çok renklidir.
C) Sözlük, kelimelerin anlamlarını açıklayan kitaptır.
D) Ayşe defterini evde unutmuş.
Cevap: C
Çözüm: Diğer cümleler bilgi verir ama tanım içermez. C şıkkı bir varlığın ne olduğunu açıklar.

---

4.Ahlak, iyi ve kötü davranışları ayırt etme yeteneğidir.
Bu cümlede tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Saygı
B) Ahlak
C) Vicdan
D) Dürüstlük
Cevap: B
Çözüm: Cümlede “ahlak” kelimesinin ne olduğu açıklanmıştır.

---

5.Aşağıdakilerden hangisi tanımlama cümlesi değildir?
A) Yazı tahtası, öğretmenlerin konuyu anlatmak için kullandığı düz yüzeydir.
B) Kütüphane, kitapların saklandığı ve okunduğu yerdir.
C) Kalemimi çantama koydum.
D) Harita, yeryüzünün kuşbakışı görünümünü gösteren çizimdir.
Cevap: C
Çözüm: C şıkkı bir işlem bildiriyor, tanım yapmıyor.

---

6.Vicdan, doğru ile yanlışı ayırt etmeye yardımcı olan iç sesimizdir.
Bu cümlede aşağıdaki hangi sorunun cevabı verilmiştir?
A) Neden önemlidir?
B) Nasıl çalışır?
C) Kimler kullanır?
D) Nedir?
Cevap: D
Çözüm: Tanımlama cümleleri “Nedir?” sorusuna cevap verir. Bu cümlede de vicdanın ne olduğu açıklanmıştır.

---

🎯 Ekstra Öğrenci İpucu

🟢 Tanım cümlesi kısa ve nettir.
🟢 Sözlüklerdeki cümleler genellikle tanım cümleleridir.
🟢 Tanım yapılırken “şudur”, “dır”, “olarak tanımlanır” gibi ifadeler kullanılır.