Söz varlığı (kelime dağarcığı), bir kişinin bildiği ve kullanabildiği sözcüklerin tümüdür. Söz varlığını geliştirmek, okuduğunu anlama, yazma ve konuşma becerilerini artırır.

1. Eş Anlamlı (Anlamdaş) Kelimeler

Yazılışları farklı ancak anlamları aynı olan sözcüklerdir.
Örnekler:

• Siyah – Kara → Siyah ayakkabı giymiş. / Kara büyü denir.
• Öykü – Hikâye → Bu öykü çok etkileyici. / Hikâye kitaplarını severim.
• Yıl – Sene → Yılbaşı eğlenceli geçti. / Bu sene tatile gideceğiz.

İpucu: Eş anlamlı kelimeler cümlede birbirinin yerine kullanılabilir, ancak bazı durumlarda farklı anlamlar oluşabilir.

2. Zıt (Karşıt) Anlamlı Kelimeler

Anlamca birbirinin tersi olan sözcüklerdir.
Örnekler:

• Açık – Kapalı → Pencere açık kalmış. / Mağaza kapalıydı.
• Hızlı – Yavaş → Hızlı koşan kazandı. / Yavaş konuşuyordu.
• İleri – Geri → İleriye doğru adım at. / Geri çekilmemiz gerekiyor.

İpucu: Bir kelimenin zıt anlamlısı, cümledeki kullanımına göre değişebilir.

3. Eş Sesli (Sesteş) Kelimeler

Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerdir.
Örnekler:

• Yüz (sayı) – Yüz (vücut bölümü) → Yüz lira verdim. / Yüzünde yara var.
• Gül (çiçek) – Gül (gülmek fiili) → Bahçede gül yetiştiriyor. / Bana gülümsedi.
• At (hayvan) – At (fırlatmak fiili) → At koşuyordu. / Topu bana at.

İpucu: Sesteş kelimeleri ayırt etmek için cümledeki anlama dikkat etmelisin.

---

Çözümlü Test Soruları

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yaz” kelimesi farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Yaz mevsiminde tatile gittik.
B) Defterine güzel yazı yaz.
C) Bu yaz çok sıcak geçti.
D) Yazın denize girmek keyiflidir.

Çözüm:

• A, C ve D seçeneklerinde “yaz” mevsim anlamında kullanılmıştır.
• B seçeneğinde ise “yazmak” fiilinin emir hali vardır.
  Cevap: B

2. “Kara” sözcüğü hangi cümlede “siyah” anlamında kullanılmıştır?

A) Kara gözlü çocuk çok sevimliydi.
B) Kara parçası olarak adlandırılır.
C) Denizden kara doğru yürüdük.
D) Kara yoluyla seyahat ettik.

Çözüm:

• A seçeneğinde “kara”, “siyah” anlamında kullanılmıştır.
• Diğer seçeneklerde “toprak parçası” veya “kara yolu” anlamı vardır.
  Cevap: A

3. Aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisi zıt anlamlıdır?

A) Uzun – Kısa
B) Güzel – Hoş
C) Konut – Ev
D) Öğrenci – Talebe

Çözüm:

• A seçeneğinde “uzun” ve “kısa” zıt anlamlıdır.
• B ve D eş anlamlı, C ise aynı anlamdadır.
  Cevap: A

4. “Dolu” kelimesi hangi cümlede farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Bardak dolu, içemem.
B) Dolu yağınca arabalar zarar gördü.
C) Kalbim sevinçle dolu.
D) Dolu bir hayat yaşadı.

Çözüm:

• A, C ve D’de “içi boş olmayan, dolu” anlamında.
• B’de ise “buz taneleri” anlamında kullanılmıştır.
  Cevap: B

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eş sesli (sesteş) bir kelime vardır?

A) Kuşlar ağaçta ötüyor.
B) Yüz kişi bu salonda toplandı.
C) Çiçekleri her gün suluyorum.
D) Kitap okumayı çok severim.

Çözüm:

• B seçeneğindeki “yüz” hem sayı hem de vücut bölümü anlamına gelebilir.
• Diğer seçeneklerde sesteş kelime yoktur.
  Cevap: B