Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi ve Devre Şemaları

Elektrik devrelerinde kullanılan araçlara devre elemanları denir. Basit bir elektrik devresinde yer alan bu elemanlar; pil, ampul, kablo, duy ve anahtar gibi parçalardır. Devre elemanlarının şekillerini çizmek zor olabileceğinden ve her ülkede ortak anlaşılabilir olması gerektiğinden dolayı, bu parçalar sembollerle gösterilir.

Devre Elemanları ve Görevleri

• Ampulün yerleştirildiği yuva duy olarak adlandırılır.
• Pillerin yerleştirildiği kısma ise pil yatağı denir.
• Devre çalışması için duy ya da pil yatağı şart değildir, yardımcı elemanlardır. Bu yüzden devre şemalarında sembol olarak yer almazlar.

Devre Örneği ve Açıklama

• Bir elektrik devresinde anahtar açıksa ampul ışık vermez çünkü elektrik devresi tamamlanmamıştır.
• Anahtar kapalıysa, yani devre tamamlanmışsa, ampul yanar.
• Devrede kullanılan anahtar, elektriğin geçişini kontrol eder.
• Elektrik devresinde ampulün ışık vermesi, tüm devre elemanlarının doğru yerleştirilmesi ve devrenin tamamlanmış olmasına bağlıdır.

• Ampulün ışık verebilmesi için anahtarın kapalı konumda olması gerekir.
• Devrenin çalışabilmesi için pilin devreye doğru kutuplarla bağlanması şarttır.
• Eğer devrede iki pil kullanılacaksa, piller birbirine ters kutuplarla bağlanmalıdır: Bir pilin eksi (-) kutbuna, diğer pilin artı (+) kutbu gelmelidir.

Çözümlü Test Soruları

1. Aşağıdaki devre elemanlarından hangisi elektrik enerjisini ışık enerjisine çevirir?
A) Pil
B) Anahtar
C) Ampul
D) Bağlantı kablosu
Doğru Cevap: C
Çözüm: Ampul, elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren bir devre elemanıdır. Pil enerji kaynağıdır, anahtar devreyi açıp kapatır, kablolar ise iletim sağlar.

---

2. Aşağıdakilerden hangisi devre elemanlarının şematik gösterimi ile ilgilidir?
A) Devre elemanlarının yerleştirildiği kutular
B) Elektrik devresinin çalışmasını anlatan yazılar
C) Devre elemanlarının sembollerle gösterilmesi
D) Ampullerin parlaklığı
Doğru Cevap: C
Çözüm: Devre şemalarında gerçek resimler yerine semboller kullanılır. Bu yöntemle devreler daha anlaşılır ve düzenli şekilde çizilir.

---

3. Aşağıdaki sembollerden hangisi pili temsil eder?
A) ●
B) —o o—
C) Uzun ve kısa çizgiler yan yana (—| |—)
D) Daire içinde X işareti (ampul sembolü)
Doğru Cevap: C
Çözüm: Pil sembolü uzun ve kısa çizgilerle gösterilir. Uzun çizgi artı kutbu, kısa çizgi eksi kutbu ifade eder.

---

4. Devre şemasında ampul sembolü nasıl gösterilir?
A) Daire içine çizilmiş X harfi
B) Dikdörtgen
C) Artı ve eksi işaretleri
D) İki kısa çizgi
Doğru Cevap: A
Çözüm: Ampul, devre şemasında daire içine çizilen bir X harfiyle gösterilir. Bu, ışık veren elemanı ifade eder.

---

5. Bir elektrik devresinde anahtar kapalı konumdaysa ne olur?
A) Devreden elektrik geçmez
B) Ampul yanmaz
C) Devre tamamlanır, elektrik akımı geçer
D) Pil çalışmaz
Doğru Cevap: C
Çözüm: Anahtar kapalıysa devre tamamlanmış olur ve elektrik akımı geçer. Bu durumda ampul yanar, devre çalışır hale gelir.