Isı İletkeni

• Isı, maddeyi oluşturan taneciklerin birbirine çarpmasıyla aktarılır.
• Isı enerjisinin maddeler arasında iletilmesini sağlayanlara ısı iletkeni denir.
• Altın, gümüş, bakır, çinko, demir, alüminyum gibi bazı metaller iyi birer ısı iletkenidir ve bu gruba örnek olarak gösterilebilir.
• Bu maddelerin ısı iletme özellikleri birbirinden farklıdır. Örneğin, gümüş ısıyı çok iyi iletirken, demirin iletkenliği daha düşüktür.
• Maddeler, ısı iletkenliğine göre en iyi olandan daha az iyi olana doğru sıralanabilir.

🔍 Örnek:

Aşağıdaki deneyde, farklı maddelerden yapılmış çubukların bağlı olduğu bir ısı iletim aleti ısıtıldığında, uç kısımlarındaki mumların düşme süreleri farklı olur.
Bu da bize, maddelerin ısı iletme kapasitelerinin farklı olduğunu gösterir.

• Tüm maddeler ısıyı iyi iletmez. Isıyı iyi iletmeyen bu tür maddelere ısı yalıtkanı denir.
• Tahta, pamuk, plastik, cam yünü, melamin, seramik, köpük, kum, saman, elyaf gibi maddeler ısıyı zor iletir, bu nedenle ısı yalıtkanıdır.
• Cezve, tencere, tava gibi araçlar genellikle iyi iletken metallerden yapılır ki, ısı yemeklere kolayca ulaşsın.
• Ancak bu araçların sapları, elimizi yakmaması için ısı yalıtkanı olan plastik, tahta, bakalit gibi maddelerden üretilir.
• Katı, sıvı ve gaz hâlindeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk farklıdır. Genellikle katılar en az boşluğa sahiptir, bu nedenle ısıyı daha iyi iletir.
• Gazlar, tanecikleri arasındaki boşluk çok fazla olduğundan ısıyı iletmekte en zorlanan hâl durumudur.
• Tahta, plastik gibi maddeler, katı hâlde olmalarına rağmen tanecikleri yavaş titreştiği için ısıyı iyi iletemezler ve yalıtkan sayılırlar.

Isı Yalıtımı

• Maddelerin sahip oldukları ısıyı korumak için yapılan işlemlere ısı yalıtımı denir. Isı yalıtımı sayesinde maddeler daha uzun süre sıcak veya soğuk kalabilir.
• Binaların ısısını korumak amacıyla ısı yalıtımı uygulaması yapılır.
• Mevsimlere bağlı olarak, binalar ve çevresi arasında sıcaklık farkı oluşur. Bu fark sonucu ısı akışı meydana gelir:
  • Kışın içerideki sıcaklık dışarıya,
  • Yazın dışarıdaki sıcaklık içeriye geçer.
• Bu durumu engellemek için yalıtım malzemeleri kullanılır.
• Cam yünü, taş yünü, silikon yünü, katran, ahşap, volkan tüfleri, strafor (köpük), bakalit gibi maddeler yaygın kullanılan yalıtım malzemelerindendir.

Isı Yalıtım Malzemesi Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler

• Isıyı iyi iletmeyen (yalıtkan) malzemeler olmalı
• Zararlı canlılara karşı dayanıklı olmalı
• İnsan sağlığına zarar vermemeli
• Gözenekli (boşluklu) yapıda olmalı
• Uzun süre dayanabilmeli
• Ekonomik (maliyet açısından uygun) olmalı
• Hafif yapılı olmalı

Yaygın Kullanılan Isı Yalıtım Malzemeleri Tablosu