Kanıtlanabilirliğine göre cümleler, bir cümlenin kişisel bir görüş mü yoksa herkes tarafından doğruluğu kabul edilebilecek bir bilgi mi olduğunu ayırt etmemizi sağlar. Bu konu, cümlelerin öznel mi nesnel mi olduğunu anlamamıza yardımcı olur.

Dilimizde kullanılan cümleler bazen kişisel düşünce, bazen ise herkes tarafından kabul edilebilecek bilgi içerir. Bu cümleleri kanıtlanabilirliğine göre iki gruba ayırırız:
👉 Nesnel Cümleler
👉 Öznel Cümleler

---

✅ 1. Nesnel Cümleler (Kanıtlanabilir Cümleler)

🟢 Nesnel cümleler, herkes için geçerli olan, ölçülebilir, kanıtlanabilir bilgileri içerir.
🟢 Bu tür cümlelerde duygu ya da kişisel yorum yer almaz.
🟢 Ansiklopedilerde, bilimsel metinlerde sıkça kullanılır.

📌 Nesnel Cümlelerin Özellikleri:

• Herkes tarafından kabul edilebilir.
• Ölçü, sayı, tarih, bilimsel bilgi içerir.
• “Doğru mu, yanlış mı?” diye sorulabilir ve kaynaklardan kontrol edilebilir.

🧩 Nesnel Cümle Örnekleri:

• Türkiye’nin en kalabalık şehri İstanbul’dur.
• Suyun kaynama noktası 100 derecedir.
• Ankara İç Anadolu Bölgesi’nde yer alır.
• Elma, C vitamini içerir.
• Bu kitap 184 sayfadan oluşuyor.
• İnsanların vücut sıcaklığı ortalama 36-37 derecedir.
• Güneş sabah doğar, akşam batar.
• Atatürk 1881 yılında Selanik’te doğmuştur.

---

✅ 2. Öznel Cümleler (Kişisel Görüş Bildiren Cümleler)

🔴 Öznel cümleler, kişinin duygusunu, düşüncesini, beğenisini anlatan ifadelerdir.
🔴 Bu cümleler kişiden kişiye değişebilir, kanıtlanamaz.
🔴 Bu tür cümleler, kişisel yorum içerdiği için herkes aynı fikirde olmayabilir.

📌 Öznel Cümlelerin Özellikleri:

• Duygu, düşünce, beğeni bildirir.
• “Bence”, “bana göre”, “bana kalırsa”, “çok güzel”, “en sevdiğim” gibi ifadeler içerir.
• Bu cümlelerin doğruluğu ölçülemez.

🧩 Öznel Cümle Örnekleri:

• Bence en güzel renk mavidir.
• Bu şiir çok duygulandırıcı.
• En zor ders matematik.
• Film biraz sıkıcıydı.
• Bu elbise sana çok yakışmış.
• Bu müzik beni çok etkiledi.
• Kitabın sonu çok saçmaydı.
• Bu yemek bana hiç lezzetli gelmedi.

---

⚠️ Dikkat Edilecek Noktalar:

• Bir cümlede sayısal veri olsa bile, kişisel yorum varsa öznel olur.
  📝 Örnek: “Bu kitap sadece 100 sayfa ama çok sıkıcı.” → Öznel

• Cümle içinde “bence”, “bana göre”, “en güzel”, “bence harika” gibi ifadeler geçiyorsa büyük ihtimalle öznel bir cümledir.

---

🎯 Ekstra Etkinlik: Cümleleri Ayırt Edelim

Çözümlü Örnek Test Soruları

Konu: Kanıtlanabilirliğine Göre Cümleler

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesnel bir cümledir?
A) Bence bu film çok güzeldi.
B) En lezzetli tatlı baklavadır.
C) Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir ülkedir.
D) Kitap biraz sıkıcı geldi bana.
Doğru Cevap: C
Çözüm: C seçeneği herkes tarafından doğrulanabilir bilgi içeriyor, diğerleri kişisel görüş içerir.

---

2. “Bu müze çok ilginç ve etkileyiciydi.” cümlesi hangi türdedir?
A) Nesnel
B) Öznel
C) Emir cümlesi
D) Soru cümlesi
Doğru Cevap: B
Çözüm: Cümle kişisel bir değerlendirme içeriyor, bu nedenle öznel bir cümledir.

---

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin doğruluğu kanıtlanamaz?
A) İstanbul Türkiye’nin en kalabalık şehridir.
B) Kar suya dönüşür.
C) Matematik dersini sevmek çok zor.
D) Dünya, Güneş’in etrafında döner.
Doğru Cevap: C
Çözüm: “Matematik dersini sevmek çok zor.” ifadesi kişisel bir görüştür, kanıtlanamaz.

---

4. “Elmalar sulu ve kırmızı olur.” cümlesi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Öznel, çünkü herkes elmayı sevmez.
B) Nesnel, çünkü ölçülebilir bir bilgi verilmiş.
C) Öznel, çünkü renk herkes için değişebilir.
D) Emir cümlesidir.
Doğru Cevap: B
Çözüm: Elmaların sulu ve kırmızı olması bilimsel ve gözlemlenebilir bir bilgidir.

---

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi öznel bir cümledir?
A) Türkiye’nin en uzun nehri Kızılırmak’tır.
B) Bu resim çok güzel olmuş.
C) Deniz seviyesinden yüksek yerlerde hava soğuktur.
D) Kalem masanın üzerinde.
Doğru Cevap: B
Çözüm: “Bu resim çok güzel olmuş.” cümlesi kişisel beğeni içerdiği için öznel bir ifadedir.