Kütle ve ağırlık, günlük hayatta sıkça kullanılan ancak birbirinden farklı anlamlara gelen iki fiziksel kavramdır. Bu makalede, kütle ve ağırlık kavramlarını tanımlayacak, aralarındaki farkları ve nasıl ölçüldüklerini inceleyeceğiz.

Kütle ve Ağırlık Arasındaki Farklar

Yer Çekimi Kuvveti

🌍 Dünya üzerindeki cisimlere uygulanan, temas gerektirmeyen kuvvete yer çekimi kuvveti denir.

✔ Yönü daima yerin merkezine doğrudur.
✔ Cismin ağırlığı, hem kütlesine hem de yer çekimine bağlıdır.
✔ Kütle arttıkça, ağırlık da artar.
✔ Deniz seviyesinden yukarı çıktıkça, yer çekimi azaldığı için ağırlık da azalır.
✔ Kutuplarda yer çekimi kuvveti daha fazla, ekvatorda ise daha azdır.

🔹 Örneğin, 1 kg kütleli bir cismin Dünya’daki ağırlığı yaklaşık 10 N’dur. Fakat aynı cisim Ay’da tartıldığında daha hafif gelir çünkü Ay’daki yer çekimi Dünya’dakinden daha zayıftır.

✔ Dünya’nın yer çekimi kuvveti, Ay’ın yer çekimi kuvvetinin yaklaşık 6 katıdır.

Örnekler

• Bir kilogramlık bir cisim, Dünya’da 9.8 Newton ağırlığındadır, ancak Ay’da bu cisim yaklaşık 1.6 Newton ağırlığında olur.
• Kütle ölçümleri, bir cismin ne kadar madde içerdiğini belirlemek için kullanılırken, ağırlık ölçümleri, o cismin yerçekimi kuvveti tarafından ne kadar çekildiğini belirlemek için kullanılır.

Kütle ve ağırlık, fen bilimlerinde temel kavramlar arasında yer alır. Bu iki kavramı anlamak, cisimlerin özelliklerini ve yerçekimi kuvvetinin etkilerini daha iyi kavramamıza yardımcı olur. Öğrenciler, kütle ve ağırlık arasındaki farkları öğrendiklerinde, bu bilgileri günlük hayatta da kullanabilirler.

Çözümlü Sorular

1. 8 kg kütleye sahip bir cismin Dünya’daki ağırlığı kaç Newton’dur?

A) 80 Newton
B) 8 Newton
C) 10 Newton
D) 50 Newton

Çözüm: Dünya’da yerçekimi ivmesi 10 N/kg’dir.

Ağırlık = 8 x 10 = 80 Newton olur.

Doğru cevap A şıkkıdır.

2. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Kütle, ölçüldüğü yere göre değişir.
B) Ağırlık, kilogram ile ölçülür.
C) Kütle sabittir, ağırlık değişebilir.
D) Ağırlık terazi ile ölçülür.

Çözüm: Kütle her yerde aynı kalırken, ağırlık bulunduğu ortama göre değişir. Bu yüzden doğru cevap C şıkkıdır.

3. 12 kg kütleye sahip bir cismin Ay’daki ağırlığı 20 Newton olduğuna göre, Ay’daki yerçekimi ivmesi kaç N/kg’dir?

A) 2
B) 5
C) 10
D) 20

Çözüm:

Ağırlık = Kütle x Yerçekimi ivmesi
20 = 12 x g
g = 20 / 12
g ≈ 1.67

Bu, Ay’daki ortalama yerçekimi ivmesidir ve yaklaşık 2 N/kg olarak alınır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

4. 15 kg kütleye sahip bir kutu, farklı gezegenlerde ölçülmüştür. Hangi durumda ağırlığı en büyük olur?

A) Dünya’da
B) Mars’ta
C) Ay’da
D) Jüpiter’de

Çözüm: Ağırlık, yerçekimi kuvvetine bağlıdır. Jüpiter’in yerçekimi Dünya’dan çok daha büyük olduğu için en büyük ağırlık Jüpiter’de olur.

Doğru cevap D şıkkıdır.

5. 6 kg kütleli bir cismin ağırlığı, farklı ortamlarda ölçülmüştür. Dünya’da 60 Newton çıkan ağırlık, Ay’da kaç Newton olur? (Ay’ın yerçekimi ivmesi Dünya’nın 6’da 1’idir.)

A) 60
B) 10
C) 6
D) 30

Çözüm: Dünya’da ağırlık = 6 x 10 = 60 Newton

Ay’ın yerçekimi Dünya’nın 6’da 1’idir:

60 / 6 = 10 Newton

Doğru cevap B şıkkıdır.