“Orta Çağ Medeniyetleri” ünitesi, Avrupa, Orta Doğu ve Asya’da yaşanan önemli siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri inceler. Bu ünite, Orta Çağ’da gerçekleşen kitlesel göçler, dönemin başlıca devletlerinin yönetim ve ordu yapıları, ticaret yolları ve bu dönemdeki bilim, kültür ve sanat faaliyetlerini kapsamaktadır. Öğrenciler, bu konular aracılığıyla Orta Çağ’ın dünya tarihindeki yerini ve bu dönemin günümüz toplumlarına olan etkilerini anlayacaklardır. Bu ünite, Orta Çağ boyunca medeniyetler arasında yaşanan etkileşimleri, kültürel ve ekonomik alışverişleri derinlemesine inceleyerek, tarihin bu önemli dönemine dair kapsamlı bir bakış açısı sunmayı hedefler.

9. Sınıf Orta Çağ Medeniyetleri Konuları:

• Orta Çağ’da Yaşanan Kitlesel Göçler
• Orta Çağ’daki Başlıca Devletlerin Yönetim ve Ordu Yapıları
• Orta Çağ’daki Ticaret Yolları
• Orta Çağ’daki Başlıca Medeniyet Havzalarında Bilim, Kültür ve Sanat

9. Sınıf Orta Çağ Medeniyetleri Kazanımları:

• TAR.9.3.1. Orta Çağ’da yaşanan kitlesel göçlerin Avrupa ve Asya’da oluşturduğu değişimi neden ve sonuçlarıyla birlikte yorumlayabilme
• TAR.9.3.2. Orta Çağ’daki başlıca devletlerin siyasi ve askerî gelişmelerini karşılaştırabilme
• TAR.9.3.3. Orta Çağ’daki ticaret yollarının kendi çevresinde meydana getirdiği etkiyi sorgulayabilme
• TAR.9.3.4. Orta Çağ’daki başlıca medeniyet havzalarının bilim, kültür ve sanata etkilerine ilişkin oluşturduğu ürünleri paylaşabilme

Orta Çağ, Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Avrupa, Orta Doğu ve Asya'da ortaya çıkan yeni siyasi, kültürel ve ekonomik yapıları kapsayan bir dönemi ifade eder. Bu dönem, yaklaşık olarak 5. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar süren ve Batı'da Rönesans ile sonlanan bir zaman dilimini kapsar. Orta Çağ'da, feodalizm, Haçlı Seferleri, İslamiyet'in yayılması, Bizans İmparatorluğu, Çin ve Japonya'da önemli medeniyetlerin gelişmesi gibi pek çok önemli olay ve olgu yaşanmıştır.

Avrupa'da Orta Çağ

• Feodalizm: Orta Çağ Avrupa'sının sosyal, ekonomik ve politik yapısını belirleyen feodalizm, toprak sahipliği üzerine kurulu bir sistemdir. Toprak sahipleri (senyörler), topraklarını koruma karşılığında köylülere (serfler) verirlerdi. Bu sistem, lordlar, vasallar ve serfler arasında hiyerarşik bir yapı oluşturmuştu.
• Haçlı Seferleri: 11. ve 13. yüzyıllar arasında düzenlenen Haçlı Seferleri, Hristiyan Avrupa'nın Kudüs ve diğer kutsal toprakları Müslümanlardan geri almak amacıyla başlattığı askeri seferlerdir. Bu seferler, Avrupa'da siyasi ve ekonomik değişimlere yol açtı ve Doğu-Batı ilişkilerini derinden etkiledi.
• Kilise ve Orta Çağ Toplumu: Hristiyanlık, Orta Çağ boyunca Avrupa'daki en güçlü kurumlardan biri haline geldi. Kilise, yalnızca dini değil, aynı zamanda sosyal ve politik bir güç olarak da toplumu şekillendirdi. Kilise'nin etkisi, sanat, bilim ve eğitim alanlarında da kendini gösterdi.

İslam Medeniyeti ve Yayılması

• İslamiyet'in Doğuşu ve Yayılması: 7. yüzyılda Arap Yarımadası'nda doğan İslam dini, kısa sürede geniş bir coğrafyaya yayıldı. İslamiyet, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Asya'nın büyük bir kısmında hızla yayılarak büyük bir medeniyetin temellerini attı.
• Bilim, Sanat ve Kültür: İslam medeniyeti, bilimin, sanatın ve kültürün gelişmesine büyük katkılarda bulundu. Bağdat, Kahire, Kurtuba gibi şehirler, İslam dünyasının önemli bilim ve kültür merkezleri haline geldi. Matematik, astronomi, tıp, edebiyat ve mimari alanlarında önemli eserler ve buluşlar ortaya çıktı.
• Endülüs: İslam medeniyetinin Avrupa'daki önemli temsilcilerinden biri olan Endülüs, İber Yarımadası'nda Müslümanların kurduğu bir medeniyetti. Endülüs, bilim, sanat ve kültürde büyük ilerlemeler kaydetti ve Batı dünyası üzerinde kalıcı etkiler bıraktı.

Bizans İmparatorluğu

• Doğu Roma'nın Devamı: Roma İmparatorluğu'nun doğu kanadını temsil eden Bizans İmparatorluğu, Orta Çağ boyunca varlığını sürdürdü. İstanbul (o zamanki adıyla Konstantinopolis), Bizans'ın başkenti olarak, hem siyasi hem de dini bir merkez haline geldi.
• Sanat ve Mimari: Bizans, Hristiyanlığın yayılmasında ve Hristiyan sanatının gelişmesinde önemli bir rol oynadı. Ayasofya gibi mimari şaheserler, Bizans sanatının doruk noktalarını temsil eder. İkona sanatı, mozaikler ve dini mimari, Bizans'ın kültürel mirası arasında yer alır.
• Bizans ve Avrupa: Bizans, hem Batı Avrupa hem de Doğu Avrupa üzerinde etkili olmuş bir medeniyettir. Orta Çağ boyunca Bizans, çeşitli Haçlı Seferleri ve siyasi çatışmalarla karşı karşıya kalmış, ancak yine de kültürel ve dini etkisini korumayı başarmıştır.

Orta Çağ'da Asya Medeniyetleri

• Çin: Orta Çağ'da Çin, Tang ve Song hanedanlıkları altında büyük bir kültürel ve ekonomik gelişme yaşadı. İpek Yolu'nun önem kazandığı bu dönemde, Çin dünya ticaretinin merkezlerinden biri haline geldi. Kağıt, barut, pusula ve matbaa gibi buluşlar, Çin'den dünyaya yayıldı.
• Japonya: Japonya'da, Şogunluk dönemi olarak bilinen feodal yapı oluştu. Bu dönemde Samuray sınıfı, Japon toplumunun askeri ve sosyal yapısının merkezinde yer aldı. Japon kültürü, bu dönemde gelişen Zen Budizmi, çay seremonisi ve haiku gibi sanat formlarıyla zenginleşti.
• Hindistan: Orta Çağ Hindistan'ında, İslam'ın yayılmasıyla birlikte Delhi Sultanlığı ve daha sonra Babür İmparatorluğu gibi güçlü devletler kuruldu. Hint kültürü, sanat, mimari ve edebiyat alanlarında önemli katkılar sundu.