Pasif Taşıma Nedir?

Pasif taşıma, hücre zarından enerji harcamadan gerçekleşen madde geçişidir. Maddeler, hücre zarındaki konsantrasyon farkı nedeniyle yüksek yoğunluktan düşük yoğunluğa doğru hareket eder. Pasif taşıma, hücredeki maddelerin ve suyun dengeli bir şekilde taşınmasını sağlar ve enerji gerektirmediği için hücre için ekonomik bir süreçtir.

Difüzyon

Difüzyon, maddelerin yüksek yoğunluktan düşük yoğunluğa doğru yayılma sürecidir. Bu süreç, moleküllerin kinetik enerjileri nedeniyle rastgele hareket etmeleri sonucunda gerçekleşir.

• Özellikleri:
  • Difüzyon, moleküllerin doğal olarak yoğunluk farkı bulunan bölgeler arasında yayılmasını içerir.
  • Hücre zarında, oksijen (O₂), karbondioksit (CO₂) gibi gazlar ve küçük lipofilik moleküller difüzyon yoluyla geçiş yapar.
  • Difüzyon, sıcaklık, molekül büyüklüğü, zar geçirgenliği gibi faktörlerden etkilenir. Sıcaklık arttıkça, difüzyon hızı da artar.
• Örnek: Hücrelerde, oksijenin dış ortamdan hücre içine difüzyon yoluyla girmesi ve karbondioksitin hücre dışına çıkması, difüzyonun yaygın örnekleridir. Bu süreç, hücresel solunum için gereklidir.

Ozmoz

Ozmoz, su moleküllerinin yarı geçirgen bir zar üzerinden düşük yoğunluklu bir çözeltiden yüksek yoğunluklu bir çözeltiye doğru hareket etmesi sürecidir. Ozmoz, hücrelerin su dengesini koruması için kritik bir rol oynar.

• Özellikleri:
  • Ozmoz, sadece su moleküllerinin hareketini içerir.
  • Su, düşük çözeltik konsantrasyonundan (hipotonik çözelti) yüksek çözeltik konsantrasyonuna (hipertonik çözelti) doğru hareket eder.
  • Hücre, izotonik bir ortamda denge halinde kalır; yani hücre içi ve dışı çözelti yoğunlukları eşittir.
• Örnek: Bitki hücrelerinde, suyun toprakta bulunan hipotonik ortamdan hücreye girmesi ozmoza bir örnektir. Bu su alımı, bitki hücrelerinin turgor basıncını artırır ve bitkiye destek sağlar.