Pekiştirme İfadeleri 5. Sınıf Türkçe
Pekiştirme Nedir?
Pekiştirme, bir kelimenin anlamını güçlendirmek için yapılan işlemdir. Kelimelerin daha etkili ve vurgulu ifade edilmesini sağlar.
Özellikleri:
✔ Sıfatların ve zarfların anlamını kuvvetlendirir.
✔ Genellikle tekrarlı hecelerle yapılır.
✔ Konuşma ve yazı dilinde duyguyu güçlendirir.
Pekiştirme Çeşitleri ve Kuralları
A) “m, p, r, s” Harfleriyle Pekiştirme (En Yaygın Yöntem)
- Kelimenin ilk hecesi alınır.
- “m, p, r, s” harflerinden uygun olanı eklenir.
- Tekrar kelimenin tamamı yazılır.
Örnekler:
- Yeşil → Ye + m + yeşil = Yemyeşil
- Temiz → Te + p + temiz = Tertemiz
- Kırmızı → Kı + r + kırmızı = Kıpkırmızı
- Sarı → Sa + s + sarı = Sapsarı
B) İkilemelerle Pekiştirme
- Aynı kelimenin tekrarıyla yapılır.
- Örnek: Ağır ağır, güzel güzel, yavaş yavaş
C) “mi” Soru Ekiyle Pekiştirme
-
Örnek: Güzel mi güzel, tatlı mı tatlı
Pekiştirme İfadelerinin Cümlede Kullanımı
- “Bahçedeki çiçekler yemyeşil olmuş.”
(Yeşil rengin çok canlı olduğu vurgulanıyor.) - “Odanı tertemiz yapmışsın, aferin!”
(Temizliğin çok iyi olduğu belirtiliyor.) - “Kıpkırmızı elmalar dallardan sarkıyordu.”
(Elmaların renginin çok kırmızı olduğu anlatılıyor.) - “Çocuk güzel mi güzel bir şiir okudu.”
(Şiirin çok güzel olduğu pekiştiriliyor.)
Çözümlü Örnek Test Soruları
1. Aşağıdaki kelimelerden hangisi pekiştirilmiş bir sıfattır?
A) Mavi
B) Büyük
C) Sapsarı
D) Koşmak
Çözüm: “Sapsarı” kelimesi “sarı”nın pekiştirilmiş halidir.
Cevap: C
2. “Dümdüz” kelimesinin pekiştirilmemiş hali aşağıdakilerden hangisidir?
A) Düz
B) Dum
C) Dümdüz
D) Düzmek
Çözüm: “Dümdüz” kelimesinin kökü “düz”dür.
Cevap: A
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde pekiştirme yoktur?
A) Upuzun bir yolculuktan sonra vardık.
B) Kocaman bir pasta yapmışlar.
C) Çabuk eve gitmeliyiz.
D) Mas mavi bir deniz vardı.
Çözüm: “Çabuk” kelimesi pekiştirilmemiştir. Diğerleri pekiştirilmiş sıfatlardır.
Cevap: C
4. “Parlak” kelimesinin “m, p, r, s” kuralına göre pekiştirilmiş hali hangisidir?
A) Parparlak
B) Parmparlak
C) Paparlak
D) Parsıparlak
Çözüm: Doğru pekiştirme “p” harfiyle yapılır: Pa + p + parlak = Papparlak
Cevap: B (Yazımda “parparlak” da kabul edilir)
5. “Bembeyaz bir gömlek giymişti.” cümlesinde pekiştirmenin amacı nedir?
A) Gömleğin renginin çok beyaz olduğunu vurgulamak
B) Gömleğin büyüklüğünü belirtmek
C) Gömleğin markasını söylemek
D) Gömleğin kime ait olduğunu belirtmek
Çözüm: “Bembeyaz” ifadesi rengin çok beyaz olduğunu vurgular.
Cevap: A
📌 Pekiştirme Pratik İpuçları:
✔ Pekiştirmeler genellikle sıfatları niteler.
✔ “m, p, r, s” harflerini sırasıyla deneyerek doğru pekiştirmeyi bulabilirsiniz.
✔ Günlük hayatta pekiştirmeli kelimeler kullanarak pratik yapın.
Örnek:
- Kısa → Kısacık
- Büyük → Kocaman
- Sıcak → Sımsıcak