Varlıkların Sayılarına Göre İsimler 5. Sınıf Türkçe
📌 Varlıkların Sayılarına Göre İsim Çeşitleri
İsimler, varlıkların sayıca durumlarına göre üçe ayrılır:
1. Tekil (Tekil) İsimler
Tanım: Tek bir varlığı belirten isimlerdir.
Özellikleri:
- Çoğul eki (-ler/-lar) almazlar.
- Sayı olarak “bir” anlamı taşırlar.
Tekil İsim Örnekleri
Kategori | Örnekler | Açıklama |
---|---|---|
Canlılar | çocuk, kuş, ağaç | Tek bir varlığı ifade eder |
Nesneler | kitap, kalem, ev | Sayıca tekil durumda |
Kavramlar | sevgi, mutluluk | Soyut kavramlar genellikle tekil kullanılır |
Örnek Cümleler:
- “Çocuk parkta oynuyor.”
- “Kitap masanın üzerinde duruyor.”
- “Mutluluk her şeyden önemlidir.”
2. Çoğul İsimler
Tanım: Birden fazla varlığı belirten isimlerdir.
Özellikleri:
- “-ler/-lar” çoğul ekini alırlar.
- Sayı olarak “birden fazla” anlamı taşırlar.
Çoğul İsim Örnekleri
Kategori | Örnekler | Açıklama |
---|---|---|
Canlılar | çocuklar, kuşlar, ağaçlar | Çokluğu ifade eder |
Nesneler | kitaplar, kalemler, evler | Birden fazla varlık |
Topluluklar | öğrenciler, askerler | Grup halindeki varlıklar |
Örnek Cümleler:
- “Çocuklar bahçede top oynuyor.”
- “Kitaplar raflara düzenlice yerleştirildi.”
- “Öğrenciler sınav için hazırlanıyor.”
3. Topluluk İsimleri
Tanım: Çoğul eki almadan bir topluluğu ifade eden isimlerdir.
Özellikleri:
- Yapıca tekil görünür ama anlamca çoğuldur.
- “-ler/-lar” eki alabilirler ama bu durumda anlam değişir.
Topluluk İsim Örnekleri
Kategori | Örnekler | Açıklama |
---|---|---|
Yönetim | meclis, kurul, heyet | Resmi gruplar |
Askeri | ordu, birlik, tabur | Askeri gruplar |
Doğa | sürü, orman, demet | Doğal gruplar |
Örnek Cümleler:
- “Meclis yeni yasayı görüşüyor.”
- “Ordu sınıra doğru hareket etti.”
- “Sürü otlakta otluyor.”
📌 Tekil, Çoğul ve Topluluk İsimlerinin Karşılaştırılması
Özellik | Tekil İsim | Çoğul İsim | Topluluk İsmi |
---|---|---|---|
Sayı | Tek bir varlık | Birden fazla varlık | Grup halinde varlıklar |
Ek | Çoğul eki almaz | “-ler/-lar” eki alır | Çoğul eki almaz |
Örnek | “öğrenci” | “öğrenciler” | “sınıf” |
PRATİK AYIRT ETME YÖNTEMİ:
➔ Soru: Bu isim bir grup mu ifade ediyor?
- “asker” → Hayır (tekil)
- “askerler” → Evet (çoğul)
- “ordu” → Evet (topluluk)
📌 Özel Durumlar ve Uyarılar
✔ Bazı isimler hem tekil hem çoğul anlam taşıyabilir:
- “Su” → Hem tekil (“bir bardak su”) hem de çoğul (“sular yükseldi”) anlamda kullanılabilir.
✔ Topluluk isimleri çoğul eki alırsa:
- “ordular” → Birden fazla ordu anlamına gelir.
❌ Yaygın Hata:
- “Takımlar iyi oynadı.” (Yanlış)
- “Takım iyi oynadı.” (Doğru) → Takım zaten topluluk ismidir.
📌 Çözümlü Test Soruları
SORU 1:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde topluluk ismi kullanılmıştır?
A) “Kuşlar gökyüzünde uçuyor.”
B) “Jüri kararını açıkladı.”
C) “Çocuk parkta oynuyor.”
D) “Kitaplar rafa dizildi.”
✅ Çözüm:
- A ve D çoğul, C tekil, B “jüri” topluluk ismidir.
Cevap: B
SORU 2:
Hangisi diğerlerinden farklıdır?
A) sürü
B) demet
C) kitap
D) ordu
✅ Çözüm:
- A, B, D topluluk ismi, C tekil isimdir.
Cevap: C
SORU 3:
“Sınıf, öğretmeni dikkatle dinledi.” cümlesindeki “sınıf” kelimesinin türü nedir?
A) Tekil isim
B) Çoğul isim
C) Topluluk ismi
D) Soyut isim
✅ Çözüm:
- “Sınıf” bir grup öğrenciyi ifade eder (topluluk ismi).
Cevap: C
SORU 4:
Aşağıdaki kelimelerden hangisi çoğul isimdir?
A) kalem
B) kalemler
C) takım
D) heyet
✅ Çözüm:
- B “kalemler” çoğul eki almıştır.
Cevap: B
SORU 5:
“Ordular savaşa hazırlanıyor.” cümlesindeki “ordular” kelimesi için ne söylenebilir?
A) Tekil isimdir
B) Çoğul isimdir
C) Topluluk ismidir
D) Soyut isimdir
✅ Çözüm:
- “ordu” topluluk ismidir, “-lar” eki alınca “birden fazla ordu” anlamına gelir (çoğul).
Cevap: B