Veri toplama ve değerlendirme, matematik derslerinde öğrencilerin karşılaştıkları önemli bir konudur. Özellikle 4. sınıf seviyesinde, öğrencilerin verileri doğru bir şekilde toplayıp tablo ve grafikler aracılığıyla sunabilmeleri hedeflenir. Bu konu, hem günlük yaşamda karşılaşılan problemlerin çözülmesinde hem de matematiksel düşünme yeteneklerinin geliştirilmesinde büyük bir öneme sahiptir.

Veri Toplama ve Değerlendirme Konuları

• Sütun Grafiği (İnceleme ve Oluşturma)
• Verilerin Farklı Gösterilmesi (Veri Toplama ve Sunma)
• Veri Toplama Problemleri

Veri Toplama Problemleri Konu Anlatımı

Problem çözümlerinde hangi grafik olursa olsun, grafikler doğru ve dikkatlice okunmalıdır. Eksen bilgilerine dikkat edilmelidir.

Örnek:
Grafik: 4/A Sınıfında Günlük Tüketilen Meyveler

Yukarıda gösterilen sütun grafiğinde 4/A sınıfında tüketilen günlük meyve dağılımı verilmiştir. Bu sınıfta her öğrenci sadece bir meyve yemiştir. Meyve yemeyen öğrenci yoktur. Buna göre aşağıdaki soruları cevaplandıralım.

1. En az tüketilen meyve hangisidir?
   Armut
2. Gün içerisinde tüketilen meyve sayısı kaçtır?
   6 + 5 + 3 + 6 = 20
3. Bir günde kaç çeşit meyve tüketilmiştir?
   Meyve çeşitleri portakal, elma, armut ve muz olup 4 çeşittir.
4. Bu sınıfta kaç öğrenci vardır?
   Öğrenci sayısı meyve sayısına eşittir yani 20’dir.
5. Tüketilen elma sayısı armut sayısından kaç fazladır?
   Elma sayısı = 5, Armut sayısı = 3
   5 – 3 = 2 tane fazladır.

Örnek:
Nesne Grafiği: Bir Çiftlikteki Hayvan Sayıları

Yukarıda verilen nesne grafiğinde bir çiftlikte bulunan hayvan sayıları verilmiştir. Buna göre bu grafiğin şekil ve sütun grafiklerini çizelim ve soruları cevaplandıralım.

• Not: Her bir nesne 10 hayvanı göstermektedir.

Çözüm:

1. Verilerin azlığı çokluğu hangi grafikte daha anlaşılırdır?
   Sütun grafiğindeki çubukların uzunlukları verilerin azlığını çokluğunu daha anlaşılır hale getiriyor.
2. En çok hangi hayvan vardır?
   En uzun çubuk tavuklara aittir: 60 tane tavuk vardır.
3. Çiftlikte toplam kaç hayvan vardır?
   Toplam: 50 + 40 + 60 + 20 = 170 tane

Örnek: Aşağıdaki ağaç diyagramını kullanarak soruları cevaplayın.

Yukarıda bir ilkokulda 4. sınıf şubelerinde bulunan öğrenci sayıları verilmiştir.

1. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) 4/C sınıfında kız öğrenci sayısı erkek öğrenci sayısına eşittir.
B) Kız öğrenci sayısı en fazla olan sınıf 4/B sınıfıdır.
C) 4/A sınıfının mevcudu 26’dır.
D) 4/B sınıfındaki kız öğrenciler erkek öğrencilerden 4 fazladır.

Çözüm: 4/B sınıfındaki

• kız öğrenci sayısı = 15,
• erkek öğrenci sayısı = 12’dir.
• 15 – 12 = 3 fazladır.

2. Aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Bu okulda 4. sınıflarda toplam 81 tane öğrenci vardır.
B) Bu okulda 4 tane 4. sınıf şubesi vardır.
C) 4/A sınıfındaki kız öğrenciler erkek öğrencilerden 2 fazladır.
D) En fazla öğrenci 4/B sınıfındadır.

Çözüm:

Öncelikle her sınıfın toplam öğrenci sayısını bulalım:

• 4/A sınıfı: 12 kız öğrenci + 14 erkek öğrenci = 26 öğrenci
• 4/B sınıfı: 15 kız öğrenci + 12 erkek öğrenci = 27 öğrenci
• 4/C sınıfı: 14 kız öğrenci + 14 erkek öğrenci = 28 öğrenci

Şimdi bu sayıları inceleyelim:

• A şıkkı: Toplam öğrenci sayısı: 26 + 27 + 28 = 81. Bu bilgi doğru.
• B şıkkı: Okulda sadece 3 tane 4. sınıf şubesi var, bu bilgi yanlış.
• C şıkkı: 4/A sınıfında kız öğrenci sayısı 12, erkek öğrenci sayısı 14. Erkek öğrenciler 2 fazla. Bu bilgi yanlış.
• D şıkkı: En fazla öğrenci sayısı 28 ile 4/C sınıfında. Bu bilgi yanlış.

Doğru cevap: A şıkkıdır.

Veri Toplama Problemleri Etkinlikleri ve Çalışma Kağıdı

Soru: Aşağıdaki sütun grafiğinde Adem Bey’in satmak için pazara götürdüğü sebzeler ve miktarları, tabloda ise ürünlerin 1 kg’nın satış fiyatı verilmiştir. Grafiği ve tabloyu inceleyerek problemleri çözelim.

1. Adem Bey, pazara toplam kaç kilogram sebze götürmüştür?,
   .
   .
2. Adem Bey’in pazara götürdüğü biberlerin miktarı patlıcanlardan kaç kilogram eksiktir?
   .
   .
3. Adem Bey, domateslerin 3/5 ‘ünü sattığına göre geriye satılacak kaç kilogram domates kalmıştır?
   .
   .
4. Adem Bey, salatalıkların 5/8​ ‘ini satarsa kaç lira kazanır?
   .
   .
5. Adem Bey, patlıcanların tamamının satışından kaç lira elde eder?
   .
   .
6. Adem Bey, biberlerin yarısını sattı. Bu satıştan 500 TL kâr elde ettiğine göre biberin 1 kg’ını halden kaç liraya almıştır?
   .
   .

Soru: Aşağıdaki şekil grafiğinde bir çiftçinin bahçesine dikilen fidan türleri ve sayıları verilmiştir. Grafiğe göre problemleri çözelim.

1. Çiftçinin diktiği elma fidanı sayısı vişne fidanı sayısından kaç fazladır?
   .
   .
2. Çiftçi, bahçesine toplam kaç fidan dikmiştir?
   .
   .
3. Çiftçi, her bir ceviz fidanını 34 TL’ye, her bir kiraz fidanını 75 TL’ye aldığına göre bahçesine diktiği ceviz ve kiraz fidanları için toplam kaç lira ödemiştir?
   .
   .

Veri Toplama Problemleri Video